HALKYŇ BÄHBIDI – DÖWLETIŇ BÄHBIDI

Döwrümiziň gaýragoýulmasyz meselelerini kesgitläp, degişli çözgütleri halk bilen maslahatlaşyp kabul etmek, il-güne sala salmak döwletlilikden nyşan. 19-njy sentýabrda, Garaşsyzlyk baýramynyň öňüsyrasynda paýtagtymyzda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisinde garalan meseleler we ýakyn geljek üçin kesgitlenen anyk wezipeler ýurdumyzda adam bähbitlerine gönükdirilen durmuş özgertmeleriniň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudygyny we şeýle bolmagynda galýandygyny ýene-de bir gezek äşgär etdi. Hususan-da, halk häkimiýetiniň bu ýokary wekilçilikli edarasynyň mejlisinde abadan ýaşaýşymyzyň baş şerti bolan ilatyň iş bilen üpjünçiligine, durmuş goraglylygyna dahylly meselelere aýratyn ähmiýet berildi. Döwlet Baştutanymyz öz taryhy çykyşynda raýatlarymyzyň iş üpjünçilik derejesini ýokarlandyrmak babatda mundan beýläk-de uly tagallalaryň dowam etdiriljekdigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda zähmet bazaryny ösdürmek boýunça kabul edilen Konsepsiýadan gelip çykýan wezipeler bu ugurda täze, döwrebap çemeleşmeleriň ulanylmagyny talap edýär.

 

Halkymyz ösüşlere, täze galkynyşlara beslenýän döwürde ýaşaýar. Bu gün eziz Watanymyz Galkynyş döwrüni başdan geçirýär. Galkynmak, ösmek, ösüşde täze menzilleri nazarlamak üçin ýurtda jemlenen tebigy, zähmet we maliýe serişdeleriniň rejeli peýdalanylmagy zerur şertleriň biridir. Hususan-da, dünýä ösüşiniň häzirki çylşyrymly şertlerinde ykdysady kuwwatymyzy mundan beýläk-de pugtalandyrmak üçin bu serişdeleri netijeli dolandyrmak meselesi strategik ähmiýete eýe bolýar. Şunuň bilen birlikde, ol dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan ykrar edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň üstünlikli amala aşyrylmagyna hem oňyn täsirini ýetirýär.

Ýurduň ösen derejesine laýyk gelýän dolandyryş mehanizmlerini ornaşdyrmak pudaklaryň düzüminiň kämilleşdirilmegine itergi bermek bilen bir hatarda, şeýle çemeleşmeler ýurtda kemala gelen durmuş-ykdysady şertlerden ugur alnyp, dünýäniň ykdysady giňişliginde bolup geçýän üýtgeşmelere çalt uýgunlaşmaga hem mümkinçilik berýär. Şunda durnukly ösüşi üpjün etmekde sebitleýin syýasata wajyp orun degişlidir.

Häzirki döwürde ýurdumyzyň sebitleriniň durmuş-ykdysady ösüşiniň düýpli özgerdilmegine aýratyn ünsüň berilýär. Muny bitewi ykdysady ulgamyň aýratyn düzümleri hökmünde sebitleriň her biriniň ykdysady deňagramlylygy we durnuklylygy üpjün etmekde uly ähmiýetiniň bardygy bilen düşündirip bolar. Her bir sebit öz geografik ýerleşişi, ýer-suw we mineral-çig mal serişdeleriniň paýlanylyşy, demografik ösüşiň aýratynlyklary bilen şertlendirilen zähmet gorlarynyň ýagdaýy bilen biri-birinden tapawutlanýar. Hut şu sebäpler olaryň durmuş-ykdysady ösüşinde tapawutlaryň ýüze çykmagyna şert döredýär. Sebitleýin syýasatyň oýlanyşykly alnyp barylmagy bolsa, ahyrky netijede, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagyna, durnukly ösüşiniň saklanylmagyna şert döredýär.

Ýurdumyzyň ykdysady kuwwaty, ykdysadyýeti döwrebaplaşdyrmak we diwersifikasiýalaşdyrmak syýasatynyň döredýän mümkinçilikleri okgunly ösüşiň ykdysady we durmuş şertlerini özara baglanyşdyrmagyň möhüm mehanizmi bolup durýar. Şu ýylda Döwlet býujetinden önümçilik maksatly desgalaryň gurluşygyna maýa goýumlaryň umumy möçberiniň 65,6 göteriminiň, medeni-durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy üçin hem 34,4 göteriminiň gönükdirilmegi ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmakda, adam maýasyny ösdürmekde ägirt uly üstünlikleriň we öňegidişlikleriň gazanylýandygyny tassyklaýan görkezijilerdir.

Häzirki döwürde Türkmenistanda iri maýa goýum serişdeleriniň diňe bir önümçilik kuwwatlyklarynyň döredilmegine däl, durmuş ulgamyna hem uly möçberlerde gönükdirilmegi umumy ösüşiň ýokary derejesiniň gazanylmagyna hem-de ilatyň mynasyp ýaşaýyş-durmuşynyň üpjün edilmegine şert döredýär. Täze taryhy döwürde raýatlar üçin ýaşaýyş jaýlaryny we şäherçeleri gurmak boýunça giň gerimli, durmuş maksatly taslamalaryň birnäçesiniň amala aşyrylýandygy aýratyn bellärliklidir. Bu ýagdaý ýokary ykdysady kuwwatymyzyň iri durmuş taslamalaryny üstünlikli amala aşyrmak üçin maddy esas bolup durýandygyna şaýatlyk edýär. “Türkmenistany 2025-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasy” esasynda ýurdumyzy ösdürmek üçin şu ýylyň ahyryna çenli 40 milliard 72 million manat möçberinde düýpli maýa goýumlary özleşdirmek meýilleşdirilýär. Bu bolsa täze önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalary gurmaga hem-de döwrebaplaşdyrmaga şert döretmek bilen, eziz Watanymyzda täze şäherçeleriň we obalaryň, döwrebap ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygynyň üstünlikli dowam etdirilmegine ýardam berýär.

Halkymyzda gurmak, döretmek döwletlilik hasaplanýar. Mukaddes maşgala ojagyny alamatlandyrýan ýaşaýyş jaýlaryny gurmak bolsa jemgyýetçilik tarapyndan makullanýan, iň hormatlanýan işleriň biridir. Şunuň bilen baglylykda, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda durmuşa geçirilýän ilatyň ýaşaýyş jaý bilen üpjünçiligini ýokarlandyrmak syýasaty diňe bir öz durmuş netijeliligi bilen tapawutlanman, eýsem, raýatlaryň binýatlaýyn islegleriniň kanagatlandyrylmagy netijesinde, onuň jemgyýetçilik ähmiýetiniň ýokarlanýanmagyna hem täsir edýär. Ilatyň, esasan-da ýaş maşgalalaryň döwrebap ýaşaýyş jaýlaryny satyn almagy üçin berilýän ýeňillikli we sarp ediş maksatly karzlaryň möçberini yzygiderli artdyrmak boýunça amala aşyrylýan işler aýratyn nygtalmaga mynasypdyr. Ýurdumyzda mätäçlik çekýän raýatlar üçin döwlet serişdeleriniň hasabyna ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlarynyň gurulmagy, goçmaça durmuş ýeňillikleriniň yzygider döredilmegi bolsa döwlet tarapyndan adam barada uly aladalar edilýändiginden habar berýär.

Hormatly Prezidentimiziň oba hojalyk pudagynyň dolandyrylyşyny döwrebap ösdürmek babatda öňde goýan wezipesinden ugur alyp, Halk Maslahatynyň mejlisinde ýurdumyzyň welaýatlarynyň dolandyryş-çäk gurluşyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, halkymyz üçin zerur bolan durmuş-ykdysady şertleri üpjün etmek bilen bagly teklipler hem öňe sürüldi. Oba hojalygy milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň biri bolmak bilen, ol azyk howpsuzlygynyň we ilaty iýmit önümleri bilen üznüksiz üpjün etmegiň çeşmesidir. Şunuň bilen baglylykda, Ahal welaýatynda Altyn Asyr etrabyny, Daşoguz welaýatynda Garaşsyzlyk hem-de Gubadag etraplaryny, Lebap welaýatynda Döwletli, Farap, Garabekewül etraplaryny, Mary welaýatynda Oguzhan etrabyny döretmek baradaky teklibiň goldanylmagy we degişli çözgütleriň kabul edilmegi aýratyn ähmiýete eýedir.

Häzirki döwür ýurdumyzyň ähli sebitlerinde täze iş orunlaryny döretmek, ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny üpjün etmek boýunça toplumlaýyn işleriň alnyp barylýan döwrüdir. Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisinde Arkadagly Gahryman Serdarymyz şu ýylyň ahyryna çenli täze döredilen iş orunlarynyň sanynyň 3 müňden gowrak boljakdygyny belläp geçdi. Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň 5-nji sentýabrynda kabul edilen “Türkmenistanyň zähmet bazaryny 2030-njy ýyla çenli ösdürmegiň Konsepsiýasy” esasynda täze, döwrebap iş orunlary döretmek, ilatyň iş bilen üpjünçiligi has-da kämilleşdirmek esasy maksatlaryň hatarynda kesgitlenendir. Aslynda, zähmet bazary – bu çylşyrymly ulgamlaryň biri. Oňa demografik şertlerden başlap, tehnologiýalaryň ösen derejesi täsir edýär. Şeýle-de ykdysadyýetde we durmuş ulgamynda bolup geçýän her bir üýtgeşme bu bazarda özüniň aýdyň beýanyny tapýar. Bazar gatnaşyklarynyň giňden ornaşdyrylýan döwründe zähmet bazarynda döwlet syýasatyny oýlanyşykly alyp barmak we ony döwrüň talaplaryna görä guramak zerurlygy ýüze çykýar. Bu syýasatyň esasy maksady iş üpjünçiligini kämilleşdirmäge gönükdirilen ykdysady özgertmeleri durmuşa geçirmekden ybaratdyr. Sebäbi ykdysadyýetde iş orunlarynyň sanynyň artdyrylmagy zähmet bazarynda we iş üpjünçilik ulgamynda geljegi uly bolan syýasat hasaplanýar. Bu syýasat jemi içerki önümiň üznüksiz ösüşini üpjün etmäge, Döwlet býujetiniň girdejiler bölegini artdyrmaga, ilatyň hakyky girdejilerini ýokarlandyrmaga, döwlet, hususy bölek we öý hojalyklary tarapyndan ýerli haryt öndürijileriň önümlerine bolan islegi höweslendirmäge, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda maýa goýum işjeňligini ýokarlandyrmaga esaslanýar. Täze iş orunlaryny döretmek häzirki wagtda Türkmenistanda amala aşyrylýan ykdysady syýasatyň esasy maksatlarynyň biridir. Bu ugurda ykdysadyýetiň hususy bölegini döwlet tarapyndan höweslendirmek zähmet bazary we iş üpjünçilik çygryndaky düýpli meseledir.

Halk Maslahatynyň mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022-2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda” göz öňünde tutulan wezipeleri indiki ýyl hem üstünlikli ýerine ýetirmek üçin “Türkmenistany 2026-njy ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny” işläp taýýarlamak barada beren tabşyryklary il-ýurt bähbitli işleriň geljekde-de dowam etdiriljekdiginiň güwäsidir.

 

Maýagözel BABAÝEWA,
Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak 
ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň
baş hünärmeni, ykdysady ylymlaryň kandidaty.
«Türkmenistan» gazeti, № 285  (31554) 29.10.2025ý


Yza

Şeýle hem okaň